Ücretsiz izin kısmi çalışma hakkının iptaline gerekçe olamaz

06 Mayıs 2020 17:25

Kısmi süreli çalışma hakkını kullanırken koronavirüs nedeniyle ücretsiz izin almak zorunda kalan kadın işçinin kısmi süreli çalışma hakkı iptal edilemez.

Onur BAKIR

Okurumuzun Sorusu:

Kreşe giden 2 tane çocuğum var. Doğum sonrası ücretsiz izin kullandıktan sonra kısmi süreli çalışmaya başladım. Koronavirüs nedeniyle kreşimiz kapandı, çocuklarıma bakacak kimse olmadığı için ücretsiz izin talebinde bulundum. Talebim onaylandı fakat kısmi süreli iznimin de bu nedenle iptal olduğunu söylediler. Bu yasal mıdır? Konuyla ilgili aydınlatırsanız sevinirim, teşekkürler.

Okurumuz İş Yasası’nın 13. maddesinden kaynaklanan kısmi süreli çalışmaya geçiş hakkını kullanmış. Bu hakkını kullanmaya devam ederken, koronavirüs nedeniyle kreşlerin kapanmasından kaynaklı olarak ücretsiz almak zorunda kalmış. İşveren de bunu gerekçe göstererek okurumuzun kısmi süreli çalışma hakkını iptal ettiğini söylemiş.

Bu yasal mı? Kesinlikle değil!

İş Yasası’nın 13. maddesi şöyle diyor:

“Bu fıkra kapsamında kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, aynı çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere tam zamanlı çalışmaya dönebilir”.

Analık İzni Veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmelik’in 14. maddesine göre ise:

“Kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, aynı çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere tam süreli çalışmaya dönebilir”.

Görüldüğü üzere hem yasa hem de yönetmelik kısmi süreli çalışmadan tam zamanlı çalışmaya geri dönen kadın işçinin aynı çocuk için yeniden kısmi süreli çalışma hakkından yeniden yararlanamayacağını söylüyor.

Ancak yasa ya da yönetmelik kadın işçinin kısmi süreli çalışma hakkını kullanırken ücretsiz izin alması halinde tam zamanlı çalışmaya geçmiş sayılacağı yönünde bir düzenleme içermiyor. İşverene kısmi süreli çalışma hakkını iptal etme yetkisi tanımıyor. Dolayısıyla işverenin yaptığı tümüyle yasa ve yönetmeliğe aykırı.

Kaldı ki hem olağanüstü bir dönemden geçiyoruz hem de okurumuzun ikiz çocuğu var. Okurumuz zorunluluktan kaynaklı olarak ücretsiz izin almış. Hal böyleyken bu ücretsiz iznin kısmi süreli çalışma hakkını ortadan kaldıracağını iddia edebilmek dahi olanaklı değil.

Peki bu durumda okurumuz ne yapabilir?

1) İşverene yazılı olarak başvuruda bulunarak kısmi süreli çalışma hakkının iptal edilmesinin ilgili yasa ve yönetmeliğe aykırı olduğunu belirtebilir ve ücretsiz izninin sonunda kısmi süreli çalışmaya devam etmek istediğini bildirebilir.

2) İşveren okurumuzun bu başvurusunu reddederse, okurumuz için üç alternatif var:

a) Okurumuz ücretsiz izin dönüşü fiilen kısmi süreli çalışmaya devam edebilir. Yani kısmi süreli çalışırkenki mesai saatlerine uymayı sürdürebilir. İşveren okurumuzu bu nedenle işten çıkarırsa bu İş Yasası’na aykırı bir işten çıkarma olur. Okurumuz işe iade yoluna gidebileceği gibi kıdem ve ihbar tazminatı ile diğer tüm yasal haklarını talep edebilir.

b) Okurumuz fiilen kısmi süreli çalışmayı sürdürmek yerine Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına şikâyette bulunabileceği gibi işvereninden Bakanlıktan yasal görüş istemesini de talep edebilir. Yani ücretsiz izin dönüşü tam zamanlı çalışıp, Bakanlığın yapacağı teftiş ya da vereceği görüşe göre yeniden kısmi süreli çalışmaya geçmeyi deneyebilir.

c) Okurumuz başvurusunun reddi halinde işverenin İş Yasası’nın 22. maddesine aykırı olarak yaptığı esaslı değişiklik ve İş Yasası’nın 13. maddesini ihlal etmesi nedeniyle haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanabilir. Yani İş Yasası 24/2’ye dayanarak haklı fesih yapabilir; kıdem tazminatı ile diğer yasal haklarını ve de ayrıca ayrımcılık tazminatı isteyebilir.