Son yıllarda tüm dünyada ve ülkemizde sık görülmeye başlayan, kronik bir rahatsızlık haline gelen kemik erimesi her iki cinsiyette de görülmesine rağmen kadınlarda daha sık görülür ve hastalığın seyri daha hızlı ilerler durumda.

KEMİK ERİMESİ NEDİR?

Osteoporoz yani kemik erimesi kemik yapısının bozulması, mineral yapısında bozukluk oluşması ve kemik kütlesinin azalması ile karakterizedir. Kemikler, yaşam boyu yapım ve yıkım aşamalarından geçer. Eski kemik doku yıkılırken, yerlerine yeni kemik dokusu oluşur. Ancak bu döngü devam ederken kemik metabolizmasının bozulması, yıkım kadar yapımın devam etmemesi döngünün bozulmasına neden olur. Özellikle ilerleyen yaşlarla birlikte daha sık görülmeye başlayan kemik erimesi sadece yaşa bağlı olmayıp çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkmaktadır.

NE SEBEP OLUR?

Kadınlarda menopoz olarak bilinen östrojen hormonundaki azalma kemik erimesinin önemli bir nedenidir. Östrojen hormonu kemikler üzerinde koruyucu bir etkiye sahipken erken menopoz kemik erimesi ihtimali artırır. Hormonların yanı sıra yeterli beslenememe ya da sağlıksız, işlenmiş gıdalar ile yeterli D vitamini ve kalsiyumun alınmaması da kemik sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Yoğun iş temposunda çalışan işçi, emekçi birçok kadın sağlıklı beslenme alışkanlıklarını sürdürmekte hatta sağlıklı besin maddelerine ulaşmakta zorlanmaktadır. Yine kapalı ortamlarda bulunmak, çalışmak ve güneş ışığından yararlanamamak da D vitamini eksikliğine sebep olmaktadır. Bir diğer faktör olan stres birçok hastalık gibi kemik erimesinde de etkisini göstermektedir. Stres ve stresle birlikte salgılanan kortizol hormonu kemik sağlığını olumsuz etkilemektedir. Kadınlarda stres, hormonal dengesizliğe yol açabilir ve uyku düzeni ve beslenme alışkanlıklarını da etkiler.

FİZİKSEL AKTİVİTE VE EGZERSİZ ÖNEMLİ!

Fiziksel aktivite ve düzenli egzersiz yapan kişilerde kemik erimesi daha az görülmektedir. Son zamanlarda artan hareketsizlik ve düzenli egzersize yeterli zaman ayrılamaması risk faktörlerindendir. Özellikle oturarak iş yapmak veyahut hep aynı pozisyonlarda çalışmak, ergonomik olmayan çalışma koşullarında çalışmak zorunda kalmak kemik kütlesinde azalmaya yol açmakta ve kas iskelet sistemine ekstra stres uygulamaktadır. Bunların yanı sıra postural yani duruş bozukluğunda da artış gözlenmektedir. Fiziksel aktivite ve egzersiz hem kemik yapımını uyarmakta, hem kas gücünü artırmakta ve hormonal düzensizliğin giderilmesinde etkisi bulunmaktadır.

kemik erimesinden korunmak sadece yaşlılıkta değil ana rahminden başlayıp tüm yaşam boyunca uygulanacak yaklaşımlar içermektedir. Erişkin dönemde kazanılmış kemik kütlesi ileri ki dönemlerde oluşabilecek kemik erimesini belirlemektedir. Kemik erimesi ciddi bir sağlık sorunudur ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Ancak, uygun önlemler alındığında ve düzenli takip sağlandığında, hastalığın ilerlemesi önlenebilir ve kemik sağlığı korunabilir.

NASIL ANLAŞILIR?

Kemik erimesi yavaş ilerler ve pek bulgu vermez. Bu nedenle düzenli kemik ölçümü yapılması, hormonal seviyelerin izlenmesi erken dönemde hastalığın belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması açısından önemlidir. Ayrıca kemik erimesine bağlı olarak en ufak travmaya maruz kalan kemikte kırılmalar görülebilir. Kemik erimesi teşhisi, kemik yoğunluğu ölçüm testleri (densitometri) ile konulur. Bu testler genellikle bel ve kalça gibi kırılma riski taşıyan bölgelerde uygulanır.  

Fotoğraf: Freepik