GÜNÜN KADINI: Nazilerin Sorb halkına yaptıkları zulmün sembolü Pauline Krautz
Nazilerin zulmüne uğrayanlardan biri olan Sorb halkı ve bu zulme karşı direnişi sembolü olan Pauline Krautz’un yaşamı...

Pauline Krautz; günümüzde Almanya’nın Saksonya ve Brandenburg eyaletlerinde yoğun olarak yaşayan Sorb halkının Nazi döneminde uğradığı zulmün sembolü olarak anılır. Sorb kültürünü ve geleneğini işleyen kıyafetler tasarlayan bir modacı olan Krautz, Nazi Almanyası’nın geleneksel federalizminden daha merkezi bir yapıya doğru götürme hedefini takip ettiği dönemde “ayrılıkçılığın” bir temsilcisi olarak damgalandı. Siyasi bir figür olmamasına karşın Naziler onu büyük bir tehdit olarak gördüler.

Pauline Krautz 18 Aralık 1890 tarihinde Almanya’nın Cottbus kentinde dünyaya geldi. Babası geçimini güçlükle karşılayabilen bir marangozdu. Krautz hemen yakındaki Kolkwitz’de okula devam etti ve burada hem Almanca hem de Sorbca öğrendi. Okuldan ayrıldıktan sonra, Cottbus tekstil fabrikasında çalışırken küçük kardeşlerine bakmak için ailesiyle birlikte kaldı. 1920’de tekstil alanında çalışan Reinhold Krautz ile evlendi. Evlilik Krautz’un başarılı bir şekilde usta olarak tamamladığı terzilikte çıraklığa başlamasının önünü açtı.

1926 yılında bir işyeri açtı ve Cottbus’da Sorb halkına ait geleneksel kostümleri ve nakış eserleri sattı. Ancak o dönemde bu moda gerek hükümetçe gerekse bölge insanınca “tuhaf” olarak nitelendiriliyordu ve genç kadınlar tasarlanan bu kıyafetleri giymekte isteksiz davranıyordu. Buna bağlı olarak talep azdı ve bu nedenle bu geleneksel kostüm motifleriyle bebekler üretmeye ve satmaya başladı. Bu bebekler gerek bölgede gerekse Çekoslovakya sınırındaki insanlar arasında oldukça popüler hale geldi. 1932’den itibaren Krautz bebekleri Bautzen, Dresden, Hirschberg, Saarbrücken, Prag ve Frankfurt gibi yerlerde kurulan sergilerde sergiledi. 1936'da, Yaz Olimpiyatları ile bağlantılı olarak bebek kostümlerinin büyük bir bölümünü Berlin'e gönderdi. Ancak, 1933'te iktidara gelen Nazi hükümeti, “Alman ırkına” tehdit olarak gördüğü Sorb kültürünü ayrılıkçı olarak gördü ve bu kültürü ortadan kaldırmak için daha önceki hükümetlerden çok daha radikal kararlar almaya başladı. Sorb siyasi liderleri hapse atıldı, tüm politik ve kültürel faaliyetler yasaklandı. Bununla birlikte Sorb kimliğine dayanan küçük işletmelere dahi düşmanca politika izlediler. Bebeklerin Nazi Almanyası dışındaki Slav ülkelerinde popüler olması ve Krautz'un düzenli gelişen işleriyle bağlantılı olarak iki kız kardeşini ziyaret amacıyla düzenli olarak Çekoslovakya'ya gitmesi onu Nazilerin gözünde daha da tehlikeli biri haline gelmesini sağladı. Yerel basında hedef haline getirildi ve defalarca Nazi yöneticisiler tarafından sorgulandı. Krautz devletin baskısı sonucu pasifize olmak zorunda kaldı.

Naziler bölgedeki köylerin isimlerini Sorbca'dan Almanca eşdeğerlerine değiştirerek yerel olarak öfkeyi artırıyorlardı. Nisan 1938'de Krautz sokakta bir Gestapo ajanı tarafından durduruldu ve Krautz'un bu konudaki görüşlerini öğrenmek için onunla sohbet etti. Ardından “Hitler karşıtı” ve “Alman düşmanı” olarak etiketlendi ve ertesi gün tutuklanarak soruşturma altına alındı.

Krautz on sekiz ayını Cottbus'taki kadın hapishanesinde tutuklu olarak geçirdi. Bu sırada onu sorgulayanlar Krautz “devlete ve partiye vatansever olmayan saldırılar” (heimtückischer Angriffe auf Staat und Partei) suçlamasında bulundular ve Çekoslovakya istihbarat servisleri adına çalışan bir casus olduğunu itiraf etmesi için Krautz’a şantaj yaptılar. On bir ay sonra, delil yetersizliğinden serbest bırakıldı ve iyileşmek için ailesinin evine döndü. Serbest bırakıldığı sırada, devlete karşı iddiaları bir kenara bırakmak için tüm yasal haklarını yazılı olarak teslim etmesi gerekiyordu. Daha fazla kostüm ve bebek üretmek imkansız hale geldi, çünkü Cottbus'ta hiçbir işletme ona gerekli hammaddeleri satmazdı ve hiçbir durumda Spreewald bölgesinde hiçbir işletme ondan mal satın alamazdı. Pauline Krautz 16 Eylül 1941'de 50 yaşında doğduğu topraklarda hayatını kaybetti. Son nefesiyle cenazesinde vaazının Sorbca verilmesini vasiyet etti, ancak siyasi baskılar nedeniyle bu dileğin yerine getirilemedi. Cenazesine iki Gestapo ajanı katıldı.


Doğumunun 120. yıldönümünde, 18 Aralık 2010'da Cottbus'taki Sandow Caddesi'nde (Sandower Straße) anma plakası konuldu ve belediye binasında hayatından kesitler izletildi.

İlgili haberler
GÜNÜN KADINI: Vietnam Savaşı’nın simgesi Kim Phuc

Çıplaktı ve korkunç bir şekilde yanmıştı. ‘Nong qua! Nong qua!’, ‘Çok sıcak! Çok sıcak!’ diye bağıra...

GÜNÜN KADINI: Vida Tomšič

II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslav partizanları cephesinde savaştı ve Halk Kahramanı Nişanı'na layı...

GÜNÜN BELLEĞİ: Nazilere karşı ilk ve tek toplu siv...

Rosenstrasse’yi dolduran kadınların haykırışı, her türlü baskıyla mezarlık sessizliğine bürünmüş şeh...