Emek Partisi (EMEP) İstanbul Milletvekili İskender Bayhan, süreç komisyonunun 15. toplantısı öncesinde, Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş’a Kaos GL, HEVİ LGBTİ+ ve GALADER'in ortak hazırladığı kısa rapor ve taleplerini içeren bir yazı sundu.

“LGBTİ+ Örgütleri Olarak Barış İçin Sorumluluk Üstleniyoruz” başlıklı raporda talepler yer aldı. Raporun sunusunda, “Amacımız, komisyonun çalışmaları bağlamında LGBTİ+ toplumunun barış, adalet ve demokratik katılım taleplerini net, somut ve izlenebilir şekilde sunmaktır. Derneklerimiz, komisyona yazılı katkı sunmaya hazırdır; ayrıca komisyonun çağrısı halinde temsilcilerimiz görüşlerini ve önerilerini sözlü olarak da komisyonda arz etmek istemektedir” ifadeleri yer aldı.

Barış sürecine eşit ve doğrudan katılım demokratik bir gereklilik

“Barışın sürdürülebilir olması için süreçler kapsayıcı, eşitlikçi ve şeffaf olmak zorundadır” denilen raporda şu ifadeler yer aldı: “Devlet ile belirli siyasal aktörler arasındaki sınırlı müzakereler tek başına toplumsal barış sağlamaz. LGBTİ+’ların barış sürecine eşit ve doğrudan katılımı demokratik bir gerekliliktir; bu katılım tercih değil, hak temelli bir zorunluluktur. Son yıllarda LGBTİ+ toplumuna yönelik politik ve uygulamalı baskılar, barış ve demokratikleşme hedeflerinin önünde engel teşkil etmektedir. Bu baskıların sonlandırılması, barış girişimlerinin ciddiyetle ele alınmasının ön koşuludur.”

Raporda, “EMEP’in komisyona kadın ve LGBTİ+ örgütlerinin dahil edilmesi yönündeki önerileri, bu katılım ihtiyacını teyit etmektedir. DEM Parti’nin Kaos GL Genel Yayın Yönetmeni Yıldız Tar’ın da dinlenmesi için komisyona öneri sunması, LGBTİ+ temsiliyeti talebinin parlamenter düzeyde de gündemde olduğunun göstergesidir” denildi.

Raporda yer alan tespitler ve talepler şu şekilde sıralandı:

Tespitler
Kapsayıcılık Eksikliği: Barış müzakereleri LGBTİ+’ların, kadınların, gençlerin ve diğer ezilen kesimlerin katılımı olmaksızın meşru ve kalıcı olamaz.
Hak İhlalleri ve Cezasızlık: Roboskî, Cizre, Suruç, 10 Ekim ve LGBTİ+’lara yönelik linç/nefret suçları gibi vakalar üzerindeki cezasızlık, toplumsal güveni zayıflatmaktadır.
Yasal ve Kurumsal Engeller: Ayrımcılığa karşı bağlayıcı yasal düzenlemelerin ve etkin korunma mekanizmalarının eksikliği barışın kurumsallaşmasını engellemektedir.
Sivil Alanın Daralması: İfade, örgütlenme ve basın özgürlüğü üzerindeki kısıtlamalar barışın toplumsallaşmasını engellemekte, toplumsal kesimler arasındaki güveni azaltmaktadır.

Talep ve Öneriler
1. Komisyon Çalışmalarında Eşit Katılım
● Komisyonun görüşmelerinde LGBTİ+ örgütleri ile doğrudan ve eşit temsil sağlanmalıdır. Kaos GL, GALADER ve HEVİ LGBTİ+ resmi olarak komisyona katkı sunmaya hazırdır; talep edilmesi halinde temsilcilerimiz sözlü olarak da sunum yapacaktır.
2. Ayrımcılık ve Nefret Suçlarına Karşı Bağlayıcı Hukuki Düzenlemeler
● Ayrımcılık ve nefret suçlarını tanımlayan, cezasızlığın önüne geçmeyi hedefleyen bağlayıcı yasalar çıkartılmalıdır.
 3. İfade ve Örgütlenme Özgürlüğünün Güvencesi
● LGBTİ+ etkinliklerinin (Onur Yürüyüşleri vb.) korunması ve sivil toplum kuruluşlarının kriminalize edilmesine son verilmesi için mevzuat ve uygulamalarda derhal iyileştirmeler yapılmalıdır.
 4. Hakikat, Adalet ve Kovuşturma Politikaları
● Toplumsal travma yaratan olaylarla ilgili adalet mekanizmaları işletilmeli; cezasızlık politikalarına son verilmelidir. Nefret cinayetleri ve ayrımcılığa ilişkin etkin soruşturma ve kovuşturma süreçleri sağlanmalıdır.
 5. Erişim ve Sağlık Hakları
● Transların sağlık hizmetlerine, özellikle cinsiyet uyum süreçlerine erişimi engellenmemelidir; sağlık politikaları hak temelli düzenlenmelidir.
6. Kamu Politikası Dilinin Düzeltilmesi
● Resmi söylemde “toplumsal cinsiyet” ve “cinsiyet kimliği” gibi kavramların dışlanmasına yönelik adımlar geri alınmalı; kamusal dil ve politika LGBTİ+ haklarına düşmanca dönüşten arındırılmalıdır.
7. Talep Edilen İşleyiş ve İzleme
● Komisyon çalışmalarına üçüncü taraf olarak dahil edilecek sivil katılımcıların görüşleri raporlanmalı ve kamuoyu ile paylaşılmalıdır.
● Komisyon, önerilen yasa ve uygulamalar için takvim belirlemeli; ilerleme her üç ayda bir kamuya açık şekilde raporlanmalıdır.
● Yasa tasarılarının LGBTİ+ haklarına etkisi konusunda insan hakları etki değerlendirmesi yapılmalıdır.
8. Davet ve Hazırlık Notu
Kaos GL, GALADER ve HEVİ LGBTİ+ olarak komisyon tarafından davet edilmemiz halinde:
● Komisyona özel bir sunum (30–45 dakika + soru-cevap) yapmayı,
● Yazılı bir politika öneri paketi (mevzuat değişikliği taslakları, uygulama önerileri, örnek vakalar ve veri notları) sunmayı,
● Gerektiğinde alan temsilcileri ve uzmanlarla çalıştaylar düzenlemeyi taahhüt ediyoruz.”

Raporun sonuç kısmında ise toplumsal barışın, herkesin eşit ve güvenli bir vatandaşlık statüsüne kavuştuğu; hakların tanındığı, hakikatle yüzleşildiği ve adaletin tesis edildiği süreçlerle mümkün olabileceği ifade edildi: “LGBTİ+ örgütlerinin komisyon çerçevesinde eşit katılımı, bu hedefe ulaşmak için zorunludur. Komisyona yazılı katkı sunmaya ve kapsamlı katılım için sözlü sunum yapmaya hazır olduğumuzu yineliyoruz”

Fotoğraf: TBMM