Türkiye’nin dört bir yanında, 14 ile 18 yaşları arasında iş arayışına giren gençlerin sayısı giderek artıyor. “Ne iş olsa yaparım” diyen bu gençlerin karşılaştığı gerçek, yalnızca ekonomik zorluklar değil; aynı zamanda büyük bir umutsuzluk ve gelecek kaygısı.

Eğitim paralı hale getirildiği için okuldan kopan, iş bulamayan ve geleceği hakkında hiçbir hayal kuramayan bu gençler, aynı zamanda çeşitli suçların hedefi haline geliyorlar. Bu durum bir rastlantı değil, kapitalizmin onlara sunduğu bir zorunluluk.

Gençler, iş bulma çabasıyla yıllarını tüketirken, kapitalizmin dayattığı eşitsizlik ve yetersiz imkanlar, onları bir çıkmaz sokağa sürüklüyor. “Ne iş olsa yaparım” diyen bu gençlerin karşılaştığı en büyük engel ise iş bulmanın neredeyse imkansız hale gelmesi. İşsizlik, onları sadece ekonomik açıdan değil, psikolojik olarak da çökertiyor. İş bulamayan, gelecekten umudunu kesen gençler, hızlı kazanç peşinde sürükleniyorlar. Uyuşturucu ticareti, hırsızlık, şiddete meyillilik… Yaşam hakları garanti altına alınmadığı ve toplumsal destek sunulmadığı için gençler suç dünyasında kendilerini var etmeye çalışıyor.

Çocuklar iş aramak için derneğe geliyor

Bu karanlık tabloyu gerçek hayatlarla konuşmak gerekiyor. Temmuz ayında, yaşları 14 ila 16 arasında değişen tam 25 çocuk, anneleriyle birlikte Esenyalı Kadın Dayanışma Derneğine başvurdu. Bu çocukların talebi garsonluk ya da butik işlerde yardımcı işçilik yaparak biraz para kazanmaktı. Ağustos ayında ise bu sayı neredeyse iki katına çıktı, 48 genç. Bu artış, geleceği olmayan, eğitimden ve güvenceli yaşamdan kopmuş çocukların sayısının çarpıcı bir göstergesi.

Bu gençlerin ortak noktaları ise yoksulluk ve çaresizlik. Özellikle ağustos ayında başvuran çocukların çoğunun babası tersane ya da fabrika işçisi. Anneleri ise küçük çocukların bakımını üstlendiği için çalışamıyor. Bu nedenle, çocuklar hem kendi geçimlerini sağlamak hem de ailelerine destek olmak amacıyla iş aramaya başlıyor. Bu arayış, onları sadece emek sömürüsünün kucağına değil, aynı zamanda daha büyük tehlikelere de sürüklüyor.

Derneğe başvuran kadınlardan bazıları, çocuklarının daha önce kötü alışkanlıklarla temas ettiğini de ifade etti. Bir anne, çocuğunun yalnızca bir kez arkadaşına uyarak uyuşturucu madde denediğini, o sırada neredeyse çocuğunun kalp krizi geçirdiğini, hastaneye zor yetiştirildiğini anlattı. Bir başka örnek ise bir genç kızın, çalıştığı iş yerinden gece 12 sularında evine dönerken, bir genç tarafından takip edilmesi ve kendisine zorla uyuşturucu madde verilmesi.

Tüm bu tablo içinde aileler ise “Bir iş bulursa, yeniden o kötü arkadaş ortamına dönmez” diyerek derneğe başvuruyorlar.

Gençler arasında artan bu tür olaylar, sistemsel bir çöküşün yansımaları. Uyuşturucunun ve şiddetin gençler arasında bir kaçış kapısına dönüştüğünü görüyoruz. Bazı gençler, kötülük ya da şaka adı altında birbirlerine zarar veriyor. Çünkü sağlıklı ilişkiler kurabilecekleri bir ortamdan, güvenli bir yaşamdan, umut dolu bir gelecekten yoksunlar.

Birçok genç çalışmak için okulu bırakıyor
Garsonluk ve bazen de kuryelik yapan 17 yaşında genç bir kadın ise çalışma koşullarını şu şekilde anlatıyor: “Joker eleman gibi beni her yerde kullanıyorlar, bazen mutfağa bile geçiyorum. Çalışmak için okulu bıraktım. Hem okul hem iş aynı anda olmuyordu ben de işi tercih ettim. 9. sınıfta okurken de çalışıyordum. Gece ikiye kadar iş, sabah beşte kalk derse git olmuyordu. Babam ve annem ayrılar ve babam destek olmuyor. Annemin kazandığı da yetmiyordu.”
Çevresinde de çalışmak için okulu bırakan birçok arkadaşının olduğunu söyleyen genç kadın, “Sağlık meslek lisesinde okuyan arkadaşım ailesine destek olmak için okulu bıraktı. Kasiyerlik yapıyor. Sözde, hayallerimizi gerçekleştirmek için çalışıyorum. Motor almak istiyorum çünkü hayalim kurye olup para kazanmak. Ama gezmeyi hayal bile edemiyorum” diyor.

Fotoğraf: Evrensel