TÜİK, 2024 yılına ait İstatistiklerle Aile raporunu yayımladı. Rapora göre ortalama hanehalkı büyüklüğü düşerken, her 5 çekirdek aileden 1’i, her 4 geniş aileden 1’i yoksulluk sınırı altında yaşıyor.  2023 yılına dair İstatistiklerle Aile raporu ile karşılaştırıldığında yoksulluk sınırı altında yaşayan çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının ve geniş ailelerin oranının arttığı görüldü.

TÜİK’İN YOKSULLUK HESABI
Araştırmada 2024 yılı gelir dağılımı istatistiklerine göre eş değer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ı dikkate alınarak hesaplandı. Yıllık eş değer ortalama hane halkı kullanılabilir fert geliri 187 bin 72 bin TL.  Yani TÜİK aylık geliri 9 bin 386 TL’nin altında geliri olanları yoksul saydı. 2024 yılında asgari ücret 17 bin 2 TL idi. BİSAM verileriyle 2024 yılı ocak ayında açlık sınırı 15 bin 33 TL idi. Açlık sınırı 2024 kasım ayında 20 bin 967 TL’ ye yükseldi.

HER 3 HANEDEN 1’İ SAĞLIKSIZ BARINMA KOŞULLARINDA YAŞIYOR

Her 3 hane halkından 1’inin kötü ve sağlıksız barınma koşullarında yaşadığı görüldü. Hanehalkının yüzde 31,3'ü konutunda sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi vb. sorunla karşılaştı. Nüfusun yüzde 30,2'si izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşadı. Hanelerin yüzde 10,7’si de suç veya şiddet olayları ile yoğun bir şekilde karşılaştı.
Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre, evden İnternete erişim imkânına sahip olan hanelerin oranı 2023 yılında 95,5 iken 2024 yılında 96,4 oldu; Dizüstü, tablet, netbook vb. sahip olma oranı 2023 ile aynı kaldı. Cep telefonu, akıllı telefon bulunma oranı ise bir yılda 99,7’den 99,6’ya düştü.

HANEHALKININ YÜZDE 28’İ KİRACI

2024 yılında konutun mülkiyet durumları incelendiğinde, fertlerin yüzde 56,1'inin oturduğu konutun sahibi olduğu, yüzde 28'inin ise kiracı olduğu görüldü. Lojmanda oturanların oranı yüzde 0,9 olurken kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 15 olarak gerçekleşti.

ORTALAMA HANE HALKI BÜYÜKLÜĞÜ DÜŞÜYOR

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, Türkiye'de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün, azalma eğilimi göstererek 2023 yılında 3,14; 2024 yılında 3,11 kişiye düştüğü görüldü.

Türkiye'de 2024 yılında ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il, 4,85 kişi ile Şırnak oldu. Şırnak ilini 4,63 kişi ile Şanlıurfa ve 4,50 kişi ile Batman izledi. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu iller ise 2,53 kişi ile Giresun ve Çanakkale oldu. Bu illeri, 2,55 kişi ile Tunceli ve 2,59 kişi ile Eskişehir izledi.

TEK EBEVEYNLİ AİLELER

Türkiye'de 2024 yılında toplam hanehalklarının yüzde 10,9'unu tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları oluşturdu. 2023 yılında bu oran 10,6 idi. Toplam hanehalklarının yüzde 2,6'sını baba ve çocuklardan oluşan, yüzde 8,4'ünü ise anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oluşturduğu görüldü.

Türkiye'de toplam 21 milyon 817 bin 61 çocuk içinde, hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısı 5 bin 276, babası vefat etmiş çocuk sayısı 258 bin 515, annesi vefat etmiş çocuk sayısının ise 81 bin 373 oldu.

2023'E GÖRE BOŞANMALAR YÜZDE 9,3 ARTTI

Kesinleşen boşanma davaları sonucunda 2024’te 187 bin 343 çift boşanırken 186 bin 536 çocuk velayete verildi. 2023 yılında ise 171 bin 881 çift boşanırken 171 bin 213 çocuk velayete verildi. Boşanma davaları sonucu, çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görüldü. Çocukların velayetinin yüzde 74,4'ü anneye, yüzde 25,6'sı babaya verildi.

HANELERİN YÜZDE 42,8’İNDE EN AZ 1 ÇOCUK BULUNUYOR

2024 yılında toplam hanehalkı sayısı 26 milyon 599 bin 261 oldu. Hanelerin yüzde 42,8'inde 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunduğu görüldü. Bu hanelerin illere göre dağılımı incelendiğinde, 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunan hanehalkı oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 68,5 ile Şanlıurfa olduğu görüldü. Hanelerin yüzde 19'unda 0-17 yaş grubunda bir çocuk, yüzde 14,6'sında iki çocuk, yüzde 6'sında üç çocuk, yüzde 2'sinde dört çocuk, yüzde 1,1'inde ise beş ve daha fazla çocuk bulunduğu görüldü.

Hanelerin yüzde 25,3'ünde en az bir yaşlı fert yaşadığı görüldü. En az bir yaşlı fert bulunan 6 milyon 726 bin 583 hanenin 1 milyon 750 bin 900'ünü tek başına yaşayan yaşlı fertler oluşturdu.

HİÇ EVLENMEYİP EBEVEYNLERİ İLE YAŞAYAN ORANI YÜZDE 72,6

2024 yılında, 25-29 yaş grubunda hiç evlenmemiş olup ebeveynleri ile yaşayanların oranı toplamda yüzde 72,6 oldu. Bu oranın yüzde 44,8'ini erkekler, yüzde 27,9'unu ise kadınlar oluşturdu.

TEK KİŞİLİK HANEHALKI ORANI ARTTI

2016 yılında yüzde 14,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hanehalklarının oranının 2024 yılında yüzde 20'ye yükseldiği görüldü. İllere göre hanehalkı tipleri incelendiğinde, 2024 yılında tek kişilik hanehalklarının oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 31,7 ile Gümüşhane olduğu görüldü. Gümüşhane ilini yüzde 29,8 ile Tunceli ve yüzde 29,7 ile Giresun izledi. Diğer yandan tek kişilik hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise yüzde 11,1 ile Batman oldu. Bu ili yüzde 11,9 ile Van ve yüzde 12,3 ile Diyarbakır izledi.

ÇEKİRDEK AİLE ORANI YÜZDE 63,5

Tek çekirdek aile olarak ifade edilen, yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hanehalklarının oranı, 2023 yılında yüzde 63,4 iken 2024 yılında yüzde 63,5 oldu. Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2024 yılında yüzde 71,4 ile Gaziantep oldu. Gaziantep ilini yüzde 70,8 ile Şanlıurfa ve yüzde 70,7 ile Diyarbakır takip etti.

GENİŞ AİLE ORANI ARTTI

Geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranı ise 2023’te 13,2 iken 2024’te 13,3 oldu. Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2024 yılında yüzde 20,3 ile Hakkari oldu. Hakkari ilini yüzde 18,7 ile Batman, yüzde 17,9 ile Bartın izledi.

Aralarında eş, anne-çocuk veya baba-çocuk ilişkisi olmayan fertleri içeren; diğer bir ifadeyle çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranı 2016 yılında yüzde 2,4 iken 2024 yılında yüzde 3,2'ye yükseldi.

AKRABA EVLİLİKLERİ GEÇEN YILA GÖRE ARTTI

2024 yılında toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleri ile akraba evliliği yapmış bireylerin oranı yüzde 8,1 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık türüne göre incelendiğinde, akraba evliliği yapmış bireylerin yüzde 46,4'ünün hala/dayı çocukları ile yüzde 27,2'sinin amca çocukları ile ve yüzde 26,4'ünün ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.

2010 yılında gerçekleşen resmi evlenmelerin yüzde 5,9'unun akraba evliliği iken 2019 yılında yüzde 4, 2023 yılında yüzde 3,2, 2024 yılında ise yüzde 3,3 oldu.

2024 yılında toplam evli bireyler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en fazla olduğu il yüzde 19,9 ile Mardin oldu. Bu ili yüzde 18,7 ile Şanlıurfa ve yüzde 16,7 ile Siirt izledi.

KORUYUCU AİLE YANINDA BAKIMI SAĞLANAN ÇOCUK SAYISI 10 BİN 430 OLDU

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının verilerine göre 2024 yılında Türkiye genelinde kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısının 15 bin 135 olduğu görüldü. Mevcut koruyucu aile sayısı 8 bin 719, koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı ise 10 bin 430 oldu. Evlat edindirilen çocuk sayısı 2024 yılında 589 oldu.