GÜNÜN KADINI: Auschwitz Kahramanı Orli Wald
Nazi Almanyası’nda bir direnişçi olan Orli Wald, 1936’da tutuklandı, yüksek ihanetle suçlandı, dört buçuk yıl hapishanede kaldı, toplama kamplarına gönderildi, kamplarda Yahudi’lere yardım etti.

Auschwitz Kahramanı olarak tanınan Orli Wald/Reichert, 1 Temmuz 1914’te Aurelia Torgau’da (Fransa) bir işçi ailesinin kızı olarak doğdu, 1 Ocak 1962 yılında Hannover’de psikiyatri kliniğinde öldü. 

Hannover’de Engesohde mezarlığında Wald ailesine ait mezar taşında “Orli 1914-1962” yazar. Bu yazı, “Auschwitz’in kahramanı”nın sadece 48 yıl süren yaşamının hikayesini gizler. Ailesi 1916’da Trier’e taşındı. Orli Wald, çok küçük yaşta Alman Komünist Gençlik Derneği (KJVD) üyesiydi. Naziler iktidara geldiğinde örgütün faaliyetleri yasa dışı hale geldi. 1935 yılında inşaat işçisi Friedrich-Wilhelm Reichert ile evlendi. Kocası kısa süre içinde yeni siyasi yöne meyledip SA’nın bir üyesi olmasına rağmen, Orli komünistler için savaşmaya devam etti.

Orli’nin parti belgelerinin dağıtılmasına yardım ettiği grup deşifre edildi ve hakkında dava açıldı. 1936’da, 22 yaşında, “eşi Fritz Reichert, Aurelia doğdu. Torgau “, Hamm / Vestfalya Yüksek Bölge Mahkemesi’nin 5. ceza bölümü tarafından “yüksek derecede vatana ihanet suçuyla” 4 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. O zamanlar bu suç hapse atılmakla cezalandırılıyordu, daha sonraki yıllarda ise cezası idamdı.

CEZASINI ‘ÇEKMESİ’ YETMEDİ TOPLAMA KAMPINA GÖNDERİLDİ
Orli Reichert tüm cezasını Kassel yakınlarındaki Ziegenhain cezaevinde çekti. 1939’da eşinden boşandı. Ancak cezasını “çektikten” sonra serbest bırakılmadı, Ravensbrück kadın toplama kampına götürüldü. 26 Mart 1942’de Ravensbrück’ten Auschwitz kadın tutsaklar bölümüne götürülen ilk tutsaklar arasında yer aldı. 502 numaralı kadın mahkumdu. 1942 sonbaharından savaşın sonuna kadar geçen süreyi Auschwitz’e bağlı Birkenau kampında geçirdi. Burada mahkum hastanesinde görevlendirildi ve 1943’te kamptaki en yaşlı tutsak mevkisine ‘yükseltildi’.

Hastanede, kendisi gibi tutsak edilenlere yönelik fedakarca çalışmaları nedeniyle “Auschwitz kahramanı” veya “Auschwitz Meleği” olarak adlandırıldı. Cesaret ve kurnazlıkla onlara yardım etmeye çalıştı. Az da olsa ek yiyecek vererek birçok kişiyi kurtardı. Yahudi bir mahkum doktorla birlikte mahkum arkadaşlarının tifüs şüphesiyle hastanede kısa sürede olsa dinlenmesine yardımcı oldu.

Ayrıca Yahudi doktoru ölümden kurtardı. Ancak her zaman başarılı olamadı. Savaştan sonra yazılan “Mendil”, adlı öyküde küçük, kör bir kızı ölümcül enjeksiyondan nasıl koruyamadığını anlatır. Orli, Auschwitz’deki Alman direniş grubunun bir üyesiydi ancak 7 Ekim 1944’teki ayaklanmaya kadar hangi görevleri üstlendiği hakkında kesin bilgi yoktur.

Son gözaltı merkezi, SS’nin 18 Ocak 1945’te tahliye yürüyüşlerinden biriyle gönderdiği Ravensbrück toplama kampının bir yan kampıydı. Oradan kaçmayı başardı, ancak bir söylentiye göre Sovyet askerlerinin eline geçti ve onların tecavüzüne uğradı. Orli hayatta kaldı tüberküloz nedeniyle 1945’in sonlarında Sülzhayn sanatoryumuna geldi. Orada Eduard Wald ile tanıştı, 1947’de evlendikten sonra onunla birlikte Hannover’e taşındı. Ama toplama kamplarında yaşadıklarıyla baş edemedi ve Hannover yakınlarında Ilten’deki psikiyatri kliniğinde uzun süre tedavi gördü. Orada 1 Ocak 1962’de öldü.

Orli ikinci evliliğinden sonra Wald soyadını alsa da toplama kampındaki fedakarlıklarını Reichert adıyla yapmış olduğundan Orli Reichert olarak “Auschwitz’in kahramanı” oldu. Hannover-Wettbergen’de, 1984 yılında kurulan ve direniş savaşçısı Orli Reichert’in adını taşıyan küçük bir Reicherthof çıkmaz sokağı ve Hannover’de adını taşıyan bir meydan vardır.


İlgili haberler
Nazilerin korkulu rüyası ‘Gece Cadıları’

Hepsi 20’li yaşlarında gencecik kadınlar. Ölüm kusan savaşın ortasında uçaklarıyla Nazileri canından...

Nazilere karşı direnişin yaratıcı kadınlarından Jo...

Johanna Niederhellmann Nazilere karşı direnişte ekmeklerin içine halkı insanlık dışı rejime karşı çı...

Nazilere karşı mücadele eden Ütücü Katharina Felle...

Hayatını ütü yaparak kazanan Katharina Fellendorf, Nazilere karşı Almanya Komünist Partisi içinde mü...

Nazilerin eserlerini yasakladığı Lea Grundig

Alman ressam ve grafik sanatçısı, politikacı ve Doğu Almanya Cumhuriyeti Sanatçılar Birliği Başkanı...

Nazi avcısı Beate Klarsfeld

Eşiyle birlikte Nazi katillerinin izini süren, onların yakalanması, suçlarının açığa çıkması ve tutu...

Nazilere direnen doktor Margarete Blank

Bir meslektaşının ihbarı sonucu Naziler tarafından 8 şubat 1945'te idam edilen Dr. Margarete Blank’i...