Nakış ustası Antje Kind-Hasenclever, Nazi faşizmine karşı durdu
Havemanln’lar başlangıçta komünistleri Antje’nin dikiş makinesinin bulunduğu küçük odaya sakladılar. Saklanan insanların sadece dikiş makinesi çalışırken hareket etmelerine izin verildi.

Nazilere karşı direnen birçok kadın gibi çok az tanınan tekstil-nakış ustası, dizayner Antje Kind-Hasenclever (ilk eşinden ayrılmadan önce belli bir süre Havemann) 12 Kasım 1909’da doğdu, 25 Aralık 1985’te 76 yaşında hayata veda etti.

Hasenclever ailesinin beş çocuğu, Bielefeld’de zemin katında “kadın giyim ve kumaş” dükkanı olan bir evde çok özgür şekilde büyüdü. Üst katta çocukların istedikleri gibi biçimlendirebilecekleri çocuk katı vardı. Duvarları yeşile boyanmıştı. Oturma odası da modern ressamların asıldığı yeşil boyalı duvarlara sahipti. Babaları iş arasında üst kata çıkar, çocuklarıyla oyun oynar, masal ve öyküler anlatırdı. Anneleri terziydi, çocuklarıyla beraber tasarımlar yapar, onların yaratıcılığının gelişimini teşvik ederdi. Ailenin çevresi sanatçılarla doluydu. Bu nedenle Antje’nin 1921-930 yılları arasında Bielefeld Sanat Okulunda okuyup tekstil nakış ustası olarak mezun olması şaşırtıcı değildi. Bielefeld Meyer peluş fabrikasındaki gibi birkaç kısa işten sonra 1931’de Berlin’e taşındı, Robert Havemann’la birlikte yaşamaya başladı ve 1934’te evlendi. Havemann, genç bir kimyagerdi, bir buluş yapıp patentini aldığı için rahat yaşamalarını sağlayacak gelire sahipti. Bir motorsiklet satın aldılar ve Avrupa turuna çıktılar. Daha sonraki zamanlarda, Naziler Yahudi komşularına sinemaya gitme yasağı getirdiğinde Havermann’lar Avrupa gezilerinde çektikleri diaları göstermek için onları evlerine davet etti.

1930’lu yılların sonuna doğru Yahudilere yönelik yasaklar daha da arttı, telefonu kullanmaları evcil hayvan beslemeleri, radyo dinlemeleri yasaklandı; sadece 15.00 ile 17.00 arasında belirli dükkanlardan, özellikle de satın alınacak mal kalmadığında, alışveriş etmelerine izin verilmekteydi. Antje Havemann, onlar için alışveriş yaptı, başlangıçta sadece komşuları için bireysel olarak yaptığı bu işi sonra örgütlü olarak sürdürdü. Bu, Nazilerin gözünde ölümle cezalandırılmayı hak eden bir suçtu. Robert Havemann, 1932’de KPD’ye (Almanya Komünist Partisi) katılmıştı. Havemanln’lar başlangıçta komünistleri Antje’nin dikiş makinesinin bulunduğu küçük odaya sakladılar. Saklanan insanların sadece dikiş makinesi çalışırken hareket etmelerine izin verildi, çünkü eski binanın ahşap döşemelerinde her adımı duyabiliyordunuz ve site bekçisi koridorda merakla olan biteni izlemekte, Nazilere haber vermekteydi. Daha sonra Berlin’de bir yardım ağının sürekli farklı yerlerde gizlediği Yahudileri evlerinde sakladılar. Antje ayrıca şehirde hâlâ legal yaşayan ama Yahudi oldukları belli olup aşağılansınlar diye üzerlerinde sarı yıldız taşıyan aileleri ziyaret etti, onlara para, giysi ve yiyecek götürdü. Bu yardım işini yapanların çoğu kadındı. Kadını pasif toplumsal görevlere sıkıştıran role uygun olan böylesi pasif bir dayanışma bile kadınları şüpheli hale getirmekte ve kovuşturmaya uğramalarına neden olmaktaydı.

“Yeniden Başlamak” direniş örgütü deşifre oluncaya kadar orada aktif olan Robert Havemann, daha sonra Temmuz 1943’te kadınların da aktif olduğu “Avrupa Birliği” grubunu kurdu. 1943’ün sonunda tutuklandığında, Antje Berlin’de değildi ve diğer kadınların aksine tutuklanmaktan kurtuldu. Havemann ile evliliğinde de problemler çıktığı için illegal mücadeleye geçti ve direnişçi Enno Kind ile birlikte yaşamaya başladı. Kind’le birlikteliğinden iki kızı oldu. Kind, savaştan sonra İsviçre’ye döndü. Artık adı Kind-Hasenclever olan Antje ise Düren’e taşındı ve ölünceye kadar orada yaşadı. Genç kadınların çalışmasını, yaratıcılığını teşvik etti, kurslar yaptı, sergiler açtı. İyi bir koleksiyoncuydu. Sanat yaşamını ölünceye kadar sürdürdü.


İlgili haberler
GÜNÜN BELLEĞİ: Regl ve Yahudi Soykırımı

Regl hayatın bir gerçeği; ama çok az konuşuluyor. Toplama kamplarındaki kadınlar, en vahim ve zorlu...

Akademik başarıları cinsiyetçilik ve Yahudi düşman...

Elise Richter, Almanya'da dil bilimi konusunda doktora yapan ilk kadın oldu. Doçent olarak çalışabil...

GÜNÜN KİTABI: Nazi İşgalinde Sovyet Kadınları

Nazi işgaline karşı direnişte yer alan Sovyet kadınlarının gözüyle savaşı anlatan bu kitap dünün old...